Tieners en pubers, ze lijken zich vaak maar met een ding bezig te houden. Het uiterlijk. Hun lichaam verandert, het zelfvertrouwen is nog in ontwikkeling en de druk van leeftijdsgenoten is groot. Het merendeel probeert er bij te horen door de hipste (dure) kleding te dragen, het mooiste kapsel te hebben en naar een perfect lichaam te streven. Ze lijken zich meer zorgen te maken om hoe ze er uitzien dan om de schoolprestaties en toekomstplannen. Is het normaal puber gedrag of moet je je als ouder zorgen maken? En hoe kun je het beste met dit gedrag omgaan?

Wat als ze zichzelf lelijk vinden?
Uit een onderzoek van YoungVotes blijkt dat acht op de tien Nederlandse jongeren ontevreden is over hun uiterlijk.  Uit dit onderzoek onder ruim 500 jongeren tussen de 13-19 jaar blijkt ook dat meisjes het vaakst ontevreden zijn over het gewicht, de buik en benen. Jongens zijn voornamelijk ontevreden over hun huid en borstkas. Dagelijks besteden deze jongeren gemiddeld een half uur aan hun uiterlijk en ruim een op de drie geeft aan zich (zeer) ongemakkelijk te voelen wanneer ze minder dan de gebruikelijke tijd aan hun uiterlijk kunnen besteden. De helft van de ondervraagde meisjes wil graag afvallen en de helft van de jongens zou graag gespierder willen zijn. Meisjes geven zichzelf gemiddeld geen hoger cijfer dan een 6,8. Bij jongens ligt dit slechts iets hoger op een 7. Deze onvrede over het uiterlijk bij jongeren baart veel ouders en leraren zorgen. Je kunt je afvragen waarom het zelfbeeld verandert, het zelfvertrouwen ineens zo laag is en waarom zij zich zo veel focussen op het uiterlijk.

Waar komt de onzekerheid bij een puber vandaan?
Bij kinderen in de basisschoolleeftijd is het zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde grotendeels gebaseerd op wat zij kunnen en kennen. Vanaf het twaalfde levensjaar zijn echter niet alleen de eigen kwaliteiten en vaardigheden van invloed op het zelfvertrouwen maar speelt vooral de aantrekkelijkheid een grote rol. Aan de beginperiode van de middelbare school begint de onzekerheid, met name bij meisjes, daarom vaak voor het eerst op te vallen. Ze moeten wennen aan de andere vakken, de wisselende leraren, een nieuwe klas en de verandering van oudste van de basisschool naar jongste van de nieuwe school. Naast deze verandering is het een extra belasting voor het zelfvertrouwen dat dit bij meisjes vaak samenvalt met de lichamelijke veranderingen die er door de puberteit optreden. Tevens spelen leeftijdsgenoten een steeds belangrijkere rol in het leven van een puber en zij zullen zich veel met anderen vergelijken om hun eigen identiteit te ontdekken en ontwikkelen. Deze veranderingen vragen om een grote emotionele omschakeling die voor onzekere gevoelens kunnen zorgen. Bij jongens wordt de lichamelijke ontwikkeling vaak pas zichtbaar als zij al gewent zijn op de nieuwe school waardoor het emotioneel gezien minder belastend is. Maar dit wil niet zeggen dat jongens minder onzeker kunnen zijn over hun uiterlijk.

Zeuren om merkkleding
Er komt bij de meeste gezinnen ergens aan het begin van de puberteit zo’n moment waarop je zoon of dochter zal zeggen “mam, die broek trek ik echt niet meer aan”. Dan is de kleding die je (al dan niet samen) hebt uitgezocht ineens niet meer cool en is het allemaal verkeerd. Ze willen het zelf uitkiezen en willen niet langer dat jij je er nog mee bemoeit. Daarnaast komt op een bepaald moment vaak de vraag naar merkkleding. Maar zeker als je kind onder de 16 is zal je als ouder vaak diegene zijn die de kleding zal moeten betalen dus ben je het wellicht niet altijd met de eisen van je kind eens. In dat geval is het aan te raden om het ouderwetse ‘kleedgeld’ te introduceren. Je kind krijgt dan een bepaald bedrag per maand of kwartaal om te besteden aan kleding. Jullie bepalen samen wat hij/zij voor dat bedrag allemaal zelf moet betalen (met of zonder jassen, schoenen, rugzak), wanneer hij/zij het geld krijgt en op welke manier (bank of contant). Op deze manier maak je jouw puber bewust van de kosten van (merk)kleding en is hij/zij zelf verantwoordelijk voor de gevolgen. Tevens is kleedgeld een goede methode om te leren omgaan met financiën. Als je kind besluit om het volledige maandbedrag te besteden aan één spijkerbroek kan hij/zij verder niks kopen. Terwijl een broer of zus misschien wel een leuke trui, broek en shirt kan kopen voor hetzelfde bedrag. Als ze wat ouder zijn kun je ook afspraken maken dat hij/zij de dure kleding zelf moet betalen van de inkomsten van een eventuele bijbaan. Probeer je kind er hoe dan ook bewust van te maken dat wanneer hij/zij zuinig is op de dure spullen ze er langer plezier van hebben en probeer je kind te leren dat hij/zij een dure merk broek of shirt best kan combineren met een goedkoper kledingstuk van een andere winkel . Het gemiddelde bedrag dat jongeren ontvangen aan kleedgeld ligt in Nederland tussen de €50 en €75 euro per maand.

(Te veel) make-up gebruiken
Bij het experimenteren met make-up zijn er bij meisjes vaak twee fasen. Een leuke fase en een minder leuke fase. De leuke is wanneer ze als kleuter of wat later met jouw lipstick en oogschaduw gaan spelen  en kliederen en er vervolgens uit zien als een clown. In dit geval is experimenteren nog leuk en schattig. Wanneer je puberdochter gaat experimenteren met make-up ben je misschien iets minder enthousiast. Rond groep acht of de middelbare school besluiten sommige meiden dat het nodig is om zichzelf ‘mooier’ te maken met een dikke laag make-up en net ietwat te veel (goedkope) parfum. Om te voorkomen dat je dochter met deze uitdagende make-up naar buiten gaat kun je het beste afspraken maken over het make-up gebruik en wat wel/niet mooi is. Daarnaast is het belangrijk om je dochter te leren hoe ze het op een juiste manier gebruikt. Een laagje mascara, een beetje blush, glanzende lipgloss en een fris parfum zijn namelijk alleen mooi als het goed is aangebracht.

Tips om je onzekere puber te helpen
–  Geef je zoon/dochter veel complimenten. Je puber zal er niet altijd even enthousiast op reageren en misschien zelfs zeggen dat ze je niet geloven, maar wanneer ze regelmatig een (gemeend) compliment ontvangen is dit goed voor het zelfvertrouwen.

–  Maak afspraken over kleding en make-up gebruik. Wat kan/mag wel en wat niet.

–  Google eens foto’s van bekende mensen en  zoek dan ook de jeugdfoto’s op. Laat zien dat de beroemdheden ook niet altijd zonder pukkels of beugels door het leven zijn gegaan en dat zij vroeger wellicht (ook) niet de populairste van de klas waren.

–  Leg uit dat ze zichzelf niet met iedereen hoeven te vergelijken. Ieder mens is anders, niemand is perfect en iedereen is wel ergens onzeker over.

–  Geef zelf het goede voorbeeld. Uit onderzoek blijkt dat kinderen van wie de ouders regelmatig een dieet volgen en die veel bezig zijn met afvallen en/of het uiterlijk, eerder geneigd zijn om dit zelf ook te doen. Laat zien dat jij zelf ook best eens zonder make-up of in een oude spijkerbroek de deur uit durft.

–  Wees je er van bewust dat het in veel gevallen om een fase gaat. Het zelfvertrouwen gaat weer toenemen, de hoeveelheid make-up zal (waarschijnlijk) afnemen, de merkkleding gaat een minder grote rol spelen en deze fase gaat weer over.

Heb je na bovenstaande tips nog vragen of wil je liever persoonlijk advies? Stel dan jouw persoonlijke vraag via het aanmeldformulier.