Ieder kind is weleens jaloers. Omdat een kind net een broertje of zusje heeft gekregen, omdat een vriendinnetje een grote trampoline heeft of omdat een vriendje wel naar een hoger team op voetbal mag. Jaloezie is een emotie die veel ouders afkeuren. Terwijl ouders net zo goed jaloers kunnen zijn, op de dure auto van de buurman of die geweldige baan die een collega wel krijgt en jij niet. Volwassenen hebben geleerd met deze gevoelens om te gaan. Kinderen laten hun jaloezie wel zien door boos te zijn, te huilen of te zeuren. Hoe herken je jaloezie? In welke situaties komt het veel voor? Hoe kun je er als ouder het beste mee omgaan? Je leest het allemaal in deze blog.

Hoe herken je jaloezie?
Als een kind zich tekort gedaan voelt, kenmerkt jaloezie zich door voortdurend opletten. Het kind kijkt steeds welk ander de meeste de aandacht krijgt. Aandacht die het kind het liefst op dat moment zelf zou willen. Deze oplettendheid zorgt ervoor dat het kind alleen nog maar negatief kan reageren als er op een bepaald moment wel aandacht voor hem is. Verdere kenmerken zijn:
– Ruzie maken
– Agressief gedrag (verbaal & fysiek)
– Spullen van broertjes en zusjes afpakken
– Stelen
– Gillen, slaan en schreeuwen
– Huilen als een ander kind aan hun spullen komt
– Zich zwijgend terugtrekken
– Terugvallen in een vroeger ontwikkelingsstadium

In welke situaties komt het veel voor?
Jaloezie komt veel voor bij kinderen onderling. De een heeft er meer last van de ander. Hoe groter het zelfvertrouwen des te minder jaloerse gevoelens. Jaloersheid treedt ook op als een kind probeert iets te bereiken wat hem (nog) niet is weggelegd, zoals een eigenschap van broertje of zusje. Kinderen zijn tot een jaar of 4 -5 heel egocentrisch ingesteld. Ze zien zichzelf als middelpunt van de wereld en willen het liefst alles bezitten. Kinderen denken heel concreet over ‘houden van’. Voor hen betekent dat iets krijgen, zoals eten, drinken of aandacht.

Veel voorkomend is de jaloezie als kinderen een broertje of zusje krijgen. Als ouders is het vaak even zoeken hoe je de aandacht tussen de kinderen dan goed verdeeld. Jaloezie komt ook veel voor als er een nieuwe partner in het gezin komt, een nieuwe stiefbroer of –zus of een pleegbroer- of –zus.

Jaloezie, de een heeft er meer last van de ander. Hoe groter het zelfvertrouwen des te minder jaloerse gevoelens.

Hoe kun je als ouder het beste om gaan met jaloezie? 
Als eerste is het goed om te weten dat een gezonde dosis jaloezie het kind prikkelt om zelf dingen te ondernemen en het de ontwikkeling van het kind stimuleert. Als een kind erg jaloers is heeft dit meestal te maken met omstandigheden (komst broertje/zusje, etc.) of door weinig zelfwaardering en zelfvertrouwen. Allebei twee oorzaken die ouders door middel van veranderingen in opvoeding goed kunnen beïnvloeden.

Tip 1:
Jaloersheid kan voorkomen worden door het activeren van emotionele zelfstandigheid nog vóórdat de nieuwe baby geboren wordt of de nieuwe huisgenoot intrede doet (pleegzusje, nieuwe partner). Help je kind door dat stapsgewijs te oefenen. Op die manier leert je kind ook genieten van alleen bezig zijn en zo moeilijke momenten zelf te overwinnen. Veel ouders van een kind en een baby hebben de gewoonte , de tijd dat de baby in bed ligt volledig aan hun kind te besteden. Dit versterkt echter vaak het gevoel van zich tekort gedaan voelen als de baby er weer bij is. Logischer is slechts een deel van de tijd dat de baby slaapt iets met je kind te doen en de rest van de tijd te oefenen met emotionele zelfstandigheid. Door het kind alleen te laten spelen met toestemming dat hij hulp mag vragen als hij niet echt verder kan.

Tip 2:
Accepteer de jaloerse gevoelens van je kind. Het kind is niet stout vanwege zijn gevoelens, maar het heeft moeite met de nieuwe situatie en reageert hierop. Toon begrip voor deze menselijke eigenschap en reageer mild. Voorkom het kenmerkende ‘opletten’ gedurende een paar weken door zoveel mogelijk oprechte belangstelling te tonen en genegenheid te geven. Doe dit door bijvoorbeeld als je binnenkomt eerst iets aardigs te zeggen tegen je kind of schep eerst zijn bord op. Deze aanpak is enorm effectief, maar werkt alleen als je aandacht oprecht belangstellend is.

Tip 3:
Als je jaloerse kind zich ‘gezien’ en ‘geaccepteerd’ voelt, verdwijnen de jaloerse gevoelens. Moedig je kind aan en stimuleer je kind. Jaloerse gevoelens nemen dan af omdat ze zichzelf meer gaan waarderen. Als je kind veel storend gedrag vertoont, negeer dit dan zoveel mogelijk en bevestig hem als hij iets positiefs doet.

Tip 4:
Bij oudere kinderen kun je helpen met het benoemen van gevoelens. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik begrijp best dat je jaloers bent omdat  je zusje al die mooie cadeaus krijgt. En het duurt nog lang totdat jij jarig bent, je moet nog even wachten hè?’ Op die manier laat je zien dat je bereid bent om naar je kind te luisteren. Hij/zij voelt zich dan gesteund en zal in de toekomst emoties op de juiste manier kunnen uiten.

Heb je meer tips nodig of wil je een persoonlijk advies? Neem dan contact op en een pedagoog denkt met je mee.